Hoe kies je een recept?
Er zijn meerdere factoren die van invloed zijn op de receptkeuze om te koken met een groep kinderen. Hieronder vind je een opsomming van de belangrijkste elementen.
1. Houd rekening met leeftijd
De leeftijd van leerlingen is van invloed op de receptkeuze als je kijkt naar fijne en grove motorische vaardigheden, maar ook naar veiligheid. Groep 1 en 2, maken andere dingen dan leerlingen van groep 8. Kleuters kunnen uitstekend kneden, maar niet met een groot koksmes in de weer. Echter, met de juiste begeleiding kunnen ook jonge kinderen snijtechnieken met scherpe messen aanleren. Tot aan groep 8 is het belangrijk om leerlingen te begeleiden bij hete pannen, snijwerk en pureren met een staafmixer.
Technieken per leeftijd
Onderbouw groep 1-2
- Ingrediënten wassen, afwegen en mengen
- Kneden van deeg
- Zachte groenten en fruit snijden, zoals paprika en appel, met een boterham/smeermes. (Deze groenten/fruit zijn van te voren al in kleinere stukken gesneden).
- Zeven
- Kruiden knippen i.p.v. snijden met een mes. (voor de oudere kinderen die al een schaar kunnen hanteren)
Onderbouw groep 3
- Groenten/fruit snijden met een aardappelschilmesje
- Ingrediënten kloppen met een mixer of garde
- Bakken (pan heet laten worden, oven; wanneer brood gaar?)
- Vijzel en graanmolen (specerijen en graan)
- Blenden
Middenbouw groep 4-5
- Persen (knoflook, citrusvruchten)
- Raspen (kaas, citroen /sinaasappel /limoen)
- Snijden (mes vasthouden, welk mes bij welke soort groenten /fruit /kruiden?)
- Hardere groenten snijden zoals pompoen
- Gebruik staafmixer
Bovenbouw groep 6-7
(9-11 jaar oud)
- Bakken/grillen
- Verschillende snijdtechnieken
- Schoonmaken en snijden van ‘ingewikkeld’ groente/fruit zoals granaatappel
Bovenbouw groep 8
- Schoonmaken & snijden van ‘ingewikkeld’ groente/fruit zoals ananas
- Verschillende snijdtechnieken
- Stomen
- Stoven
2. Houd rekening met de groepsgrootte
Het aantal leerlingen waarmee gekookt wordt, is bepalend voor het recept. Een recept moet voldoende handelingen bevatten om iedereen aan het werk te zetten. Een (maaltijd)soep of -salade waarbij veel groente moet worden gesneden is bijvoorbeeld een fijn recept. Je kan ook verschillende recepten koken, zodat iedereen genoeg te doen heeft.
3. Houd rekening met hulpouders/verzorgers
De hoeveelheid hulp die er tijdens de kookles is, bepaalt ook hoeveel leerlingen er gelijktijdig kunnen koken. We adviseren op de basisschool één volwassene per maximaal 8 leerlingen in de bovenbouw, bij de middenbouw 1 volwassene op maximaal 6 leerlingen en bij de onderbouw 1 op 5.
4. Houd rekening met de hoeveelheden uit het recept
Bij de recepten van Smaaklessen is er al rekening gehouden met de portiegrootte. Wanneer je zelf een recept uitzoekt, gebruik dan een recept voor 4 personen om een hele klas van ongeveer 30 leerlingen te laten proeven.
5. Houd rekening met de tijdsduur
Bij de recepten van Smaaklessen houden we vaak 1.5 tot 2 uur aan voor het koken, inclusief opeten en opruimen. Kies je een eigen recept, kies dan een recept waarvan de bereidingstijd maximaal 30 minuten is. Reken hier nog eens 30 minuten bij op vanwege uitleg, schoonmaken en opruimen. Een recept duurt dus doorgaans 2x zolang om te maken dan met een groepje leerlingen dan je het zelf zou doen als ervaren (thuis)kok.
6. Kijk of er mogelijkheden zijn om te versnellen of te vertragen
Soms kan een klas heel hard werken en vlieg je door de recepten heen of leerlingen zijn juist door van alles afgeleid waardoor de kookles maar gestaag vordert. Zie praktische tips voor uitleg hoe te versnellen of vertragen.
7. Kijk welk kookgerei nodig is
Kies een recept waarbij geen ingewikkeld kookgerei of keukenmachines nodig zijn. Alle handelingen die te vervangen zijn door een keukenmachine of keukenhulp zijn voor leerlingen juist heel leuk en leerzaam om zelf te doen. Denk hierbij aan kloppen met een garde i.p.v. mixer, raspen met handrasp i.p.v. even snel met een keukenmachine, kneden met de hand i.p.v. mixer/keukenmachine etc. Maar, niet alle keukenmaterialen/machines zijn te vervangen natuurlijk. Afhankelijk van het recept heb je een oven, kookplaat, grillplaat of -ijzer nodig om iets te verwarmen. Een staafmixer of blender om iets te pureren is ook geen overbodige luxe en daarnaast heel leerzaam, spannend en leuk om te gebruiken.
8. Kies een gezond recept
Kies voor recepten waarbij de producten in de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum staan. Zo zorg je voor gezonde en meestal ook duurzame gerechten. Alle recepten van Smaaklessen zijn Schijf van Vijf-proof.
9. Houd rekening met het milieu
- Kies recepten waarvan de ingrediënten in het seizoen zijn. Deze ingrediënten zijn vaak ook goedkoper. Klik hier voor informatie welke ingrediënten in het seizoen zijn. Buiten het seizoen zijn diepvriesfruit en -groenten een goed alternatief.
- Vermijd kwetsbaar fruit uit verre landen, deze zijn vaak ingevlogen.
- Probeer de juiste hoeveelheden in te kopen. Houd je wat over? Verdeel dit over de leerlingen of hulpouders/verzorgers om mee te nemen naar huis.
